Tek bir gıda kalsaydı, sağlık açısından en iyisi hangisi olurdu?

Tek bir gıda kalsaydı hangisi hayatta kalmak için en uygun olurdu? Beslenme uzmanı Uwe Knop’un tartışmalı önerisi: doğru malzemelerle yapılmış ev yapımı tavuk nugget. Knop’a göre bu seçenek, üç temel makrobesin — protein, yağ ve karbonhidrat — açısından dengeli bir kombinasyon sunabiliyor. Peki bu iddia ne kadar gerçekçi?

Neden tavuk nugget öne çıkıyor?

Uzman, kaliteli malzemeler kullanıldığında tavuk nuggetların vücuda gerekli yapı taşlarını sağlayabildiğini söylüyor. Tavuk göğsü yüksek kaliteli protein; yumurta, ek protein ve aminoasit dengesi; kaplama (örneğin tam tahıllı pane veya panko) ise kolay enerji veren karbonhidrat kaynakları sunuyor. Kısacası, teoride makrobesin ihtiyacının üç ana öğesi bir arada bulunuyor.

Malzeme ve hazırlık farkı belirleyici

Knop’un vurguladığı nokta şu: fast-food tipi işlenmiş nuggetlar ile ev yapımı, kaliteli malzemeyle hazırlanan nuggetlar aynı şey değil. Hazırlamada kullanılan yağın türü (ör. zeytinyağı veya rafine edilmemiş yağlar), pane malzemesinin lif ve tam tahıl içeriği, tuz ve katkı maddelerinin azlığı fayda/zarar dengesini etkiliyor.

Uzman yorumu (özet): “Doğru malzemelerle yapılan nugget, vücudun gereksinim duyduğu makro besinleri dengeli biçimde sağlayabilir.”

Mikronutrient (vitamin-mineral) açığı tehdidi

Bununla birlikte tek başına nuggetla beslenmek mikronutrient eksiklikleri riski doğurur. C vitamini, lif, bazı mineraller ve fitokimyasallar gibi öğeler çoğunlukla taze meyve, sebze ve tam tahıllarda bulunur. Uzun vadede sadece nugget tüketimi, bağışıklık, sindirim ve kronik hastalık riskleri açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Bilimsel bulgular ne diyor?

Genel olarak beslenme araştırmaları, işlenmiş gıdaların aşırı tüketiminin obezite, tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalıklar gibi riskleri artırdığını gösteriyor. Ancak bazı işlenmiş ürünler (örneğin mikrobesinlerle zenginleştirilmiş gevrek tahıllar) nötr ya da kısmen olumlu etki gösterebiliyor. Yani işlenmişlik tek başına sağlık ölçeğinin tümünü belirlemiyor; içerik ve kalite kritik.

Alternatif yaklaşımlar: Döner ve yumurta

Yazarın eklediği yorumda dikkat çeken iki öneri daha var: “Tek öğün” seçilecekse döner daha kapsamlı bir öğün sunabilir; “tek malzeme” yorumu yapılıyorsa ise yumurta, vitamin ve mineral yoğunluğu ile öne çıkıyor. Yumurta; kaliteli protein, yağ ve birçok mikrobesin içeriyor.

Nugget bir seçenek ama tek başına yetersiz

Ev yapımı, özenle hazırlanmış tavuk nuggetlar makrobesin dengesi açısından şaşırtıcı derecede güçlü bir seçenek olabilir. Ancak bu, tek gıda tercihinin sağlıklı olduğu anlamına gelmiyor. Uzun vadede sağlığı korumak için besin çeşitliliği, taze sebze-meyve, tam tahıllar ve yağ çeşidi zenginliği şart. Uzmanların ortak uyarısı: tek tip beslenme çözüm değil, risk faktörüdür.

(Kaynak: Uwe Knop/ msn - MFM-Redaksiyon/Taner Şentürk)