Sosyal Medyayı Bir Gün Bile Bırakınca Beyninizde Ne Oluyor?

Günlük hayatımızda çoğu zaman yapmak zorunda olduğumuz şeyleri erteliyor, yerine televizyon izlemek, sosyal medyada gezinmek ya da bilgisayar oyunu oynamak gibi daha kolay aktiviteleri tercih ediyoruz. Aslında hepimiz biliyoruz: ders çalışmak, iş yetiştirmek, spor yapmak ya da kitap okumak bize uzun vadede daha çok fayda sağlayacak. Ama buna rağmen beynimiz kolay olana yöneliyor. Peki neden?

Dopaminin Oyunları

Cevap “zevk molekülü” olarak bilinen dopamin. Motivasyon, dikkat ve ruh hali üzerinde büyük etkisi olan bu kimyasal, beynimizin ödül mekanizmasını harekete geçiriyor. Yani, dopamin ne kadar yükselirse, o aktiviteye olan arzumuz da o kadar artıyor. Sosyal medyada vakit geçirirken, bir oyunda seviyeyi atlarken ya da yeni bir mesaj geldiğinde dopamin patlaması yaşıyoruz. Bu yüzden de beynimiz hep o ödül duygusunu tekrar arıyor.

Bilim insanlarının fareler üzerinde yaptığı deneyler, dopaminin etkisini çarpıcı şekilde gösteriyor. Beyinlerindeki ödül merkezi uyarılan fareler, yemek yemeyi hatta uyumayı bile reddedip tekrar tekrar aynı hareketi yapmışlardı. Ödül sistemi kapatıldığında ise su içmek için bile ayağa kalkmadılar. Biz de aslında aynı döngünün içindeyiz: yüksek dopamin veren aktiviteler kolayca çekici hale gelirken, faydalı ama “sıkıcı” bulduğumuz işler gözümüzde büyüyor.

Çözüm: Dopamin Detoksu

İşte tam bu noktada devreye dopamin detoksu giriyor. Temel amaç, telefon, bilgisayar, televizyon hatta müzik gibi dopamin bombardımanı yapan uyaranlardan bir günlüğüne uzaklaşmak. Bu sayede sıkılmayı öğreniyor, “zor” diye ertelediğimiz şeyleri yapmaya yöneliyoruz. Yürüyüşe çıkmak, kitap okumak, meditasyon yapmak ya da sadece düşünmek bile, dopamin kaynaklarımız azaldığında daha cazip hale geliyor.

Elbette her gün dopamin detoksu yapmak mümkün değil. Ama haftada bir gün bile denenmesi, zihnimizi yeniden programlamak için etkili bir adım. Uzmanlara göre, düşük dopamin aktivitelerine odaklandıkça beynimiz ödül algısını yeniden şekillendiriyor ve sonunda spor yapmak, ders çalışmak ya da üretken bir iş üzerinde çalışmak bile tatmin verici hale geliyor.

Kısacası dopamin detoksu, modern dünyanın bizi esir aldığı ekran bağımlılığından küçük bir kaçış. Denemek isteyenler için tek gereken şey, bir günlüğüne teknolojiyi kenara bırakıp kendi sıkıcılığımızla yüzleşmek. Belki de en büyük ödül, o sıkıcılığın içinden çıkan gerçek motivasyon olacak.

(Kaynak: Onedio - MFM Redaksiyon: Buse Şimşek)