Koalisyon Tamam: Çifte Vatandaşlık Kalıyor, Bürgergeld Değişiyor! Hızlı Vatandaşlığa Veda...

CDU, CSU ve SPD arasında sağlanan koalisyon anlaşması ile Almanya, 21. yasama dönemine kapsamlı bir reform programı ile giriyor. “Verantwortung für Deutschland” başlıklı Koalisyon Sözleşmesi, ülkenin karşı karşıya olduğu ekonomik, sosyal ve güvenlik temelli krizleri aşmak amacıyla geniş çaplı önlemler ve stratejik hedefler sunuyor.

Bakanlık Paylaşımı

Üzerinde uzlaşılan koalisyon sözleşmesine göre CDU 6, CSU 3 ve SPD 7 bakanlık üstlenecek. Maliye, savunma ve çalışma bakanlıkları SPD'ye, içişleri, dışişleri ve ekonomi bakanlıkları ise CDU/CSU'ya verilecek.

Amaç Düzlüğe Çıkmak

Bu sözleşmenin temel amacı, Almanya’nın yeniden büyüme rotasına girmesi, sosyal uyumun sağlanması ve devlete olan güvenin yeniden tesis edilmesi. Bunun için dijitalleşmeden iklim korumasına, eğitim reformlarından altyapı yatırımlarına kadar birçok alanda dönüşüm öngörülüyor.

Ayrışma Değil Birlik

Ayrıca ülke içinde giderek artan toplumsal kutuplaşma, dış politikadaki tehditler ve irregüler göç gibi alanlarda da daha net ve kararlı adımlar atılacağı ifade ediliyor. Bu kapsamda göçmenler, mülteciler ve yabancı kökenli yurttaşlara yönelik politikalar da sözleşmenin önemli ayaklarından birini oluşturuyor.

Göç ve Uyum Geniş Yer Aldı

Özellikle göç, entegrasyon, vatandaşlık ve sosyal güvenlik konularında yapılan vurgular, hem mevcut sistemin sadeleştirileceğine hem de katılımcı bir toplum yapısının güçlendirileceğine işaret ediyor.

Aşağıda, bu sözleşmenin göçmenleri ve genel toplumsal yapıyı ilgilendiren temel başlıklarını analiz ediyoruz:

1. Göç ve Entegrasyon: Sınırlar Kontrollü, Yollar Açık

Yeni koalisyon, göç konusunda "düzen ve kontrol" ilkesini benimseyerek hem sınır güvenliği hem de ihtiyaç duyulan alanlarda nitelikli göçü destekliyor. "Kim gelecek, kim kalacak, kim gidecek" sorusunun cevabı artık daha net olacak.

Çıkartılan ana başlıklar:

Yasadışı göçle mücadele artırılıyor; çıkış zorunluluğu bulunanların hızlı şekilde sınır dışı edilmesi hedefleniyor.

Nitelikli göç için "Work-and-Stay-Agentur" adında dijital bir ajans kuruluyor.

Mesleki yeterliliklerin tanınması 8 hafta içine sığdırılacak.

İltica sürecindeki bireyler için çalışma yasağı 3 ay ile sınırlandırılacak (istisnalar hariç).

İş piyasasına katılım ve dil kursları yaygınlaşacak.

Uyum (Entegrasyon) Politikası:

Koalisyon, entegrasyonu yalnızca yasal statüyle sınırlı görmüyor; toplumsal katılımı da odağa alıyor. Bu doğrultuda:

Göçmenlerin iş gücü piyasasına katılımını kolaylaştırmak için dil ve meslek kursları sistematik hale getirilecek.

Uyum kursları daha erişilebilir olacak, özelikle kadınlar ve yaşlı göçmenler için hedef gruplara özel programlar uygulanacak.

Belediyelerin entegrasyon birimlerinin kapasiteleri artırılacak.

Irkçılık ve ayrımcılıkla mücadele kapsamında yerel danışma merkezleri desteklenecek.

Dinî ve kültürel çeşitliliğin kabulünü artırmaya yönelik eğitim ve farkındalık kampanyaları düzenlenecek.

Çifte Vatandaşlık ve Vatandaşlığa Geçiş: Reform Sürüyor, Hızlı Vatandaşlık (3 Yıl) Kaldırılıyor

Koalisyon metninde çifte vatandaşlık konusu doğrudan zikredilmese de "entegrasyonu teşvik edici" adımların, çifte vatandaşlık reformuna kapı aralayacağı yorumları yapılabilir. Almanya'da doğan ve burada eğitim gören göçmen kökenli bireylerin tam yurttaşlık hakkına erişimi, entegrasyonun tamamlayıcısı olarak değerlendirilmekte.

Ayrıca koalisyon metninde açık şekilde belirtildiğine göre, önceki dönemde tartışmalara konu olan "Turboeinbürgerung" yani üç yıl içinde erken vatandaşlık hakkı kaldırılıyor. Ancak bunun yerine hangi sürenin geçerli olacağı, yani vatandaşlığa geçişin kaç yıl sonra mümkün olacağına dair herhangi bir net süre belirtilmiyor. Bu nedenle mevcut yasal düzenlemelere dair net bir referans olmaksızın bir yorum yapmak şu aşamada mümkün değil. Bununla birlikte, "Staatsangehörigkeitsrecht" yani vatandaşlık hukuku reformunun sürdürüleceği özellikle vurgulanıyor.

Yorum: Bu sessizlik stratejik olabilir. CDU'nun daha muhafazakâr kanadı ile SPD'nin reformist görüşleri arasındaki dengeyi koruma amacı taşıyor olabilir. Aynı zamanda "hızlı entegrasyon" yerine "nitelikli ve süreç odaklı entegrasyon" anlayışı benimsendiği söylenebilir.

Yeni Sosyal Yardım Sistemi: Bürgergeld Yerine Yeni Temel Güvence

Bürgergeld sisteminin adı değişiyor ama temel anlayış korunarak daha "zorlayıcı" ve "teşvik edici" hale getiriliyor.

Yapılacak düzenlemeler:

Sosyal yardım alanlardan aktif iş aramaları istenecek.

Uygun işi kabul etmeyenlerin yardımları kesilebilecek.

Hane halkının sahip olduğu varlıklara tanınan "koruma süreleri" kaldırılacak.

Sosyal yardım sistemleri tek çatı altında, dijital ve sade hale getirilecek.

Yorum: Bu model, "teşvik ve talep" dengesini ön plana çıkarsa da, uygulamada sosyal yardım alan göçmenlerin yaşadığı yapısal sorunlar (dil bariyeri, ayrımcılık, vasıfsız iş) dikkate alınmazsa, mağduriyet artabilir.

Çocuk ve Aile Politikaları: Yoksullukla Mücadelede Yeni Araçlar

Çocuk yoksulluğuyla mücadele için "Kinderkarte" uygulaması planlanıyor.

Çocuklar için eğitim ve katılım desteği (Bildung und Teilhabe) artırılıyor.

Yorum: Bu politikalar, uzun vadede sosyo-ekonomik döngüyü kıracak potansiyele sahip. Ancak uygulamadaki detaylar, yerel düzeydeki uyum mekanizmalarına bağlı olacak.

Genel Değerlendirme

Yeni koalisyon sözleşmesi, göçmen ve mültecileri sadece sosyal yardım alanlar olarak değil, Almanya'nın geleceğini şekillendiren bir potansiyel olarak değerlendiriyor. Ancak bu potansiyelin etkin kullanılması için sadece yapısal düzenlemeler değil, aynı zamanda toplumsal zihniyet dönüşümü de şart.

Yasalar kadar, yerel yönetimlerin uygulama kapasitesi, medya dili, çok dilli eğitim olanakları ve sosyal hizmet uzmanlarının eğitimi de bu politikanın başarısını belirleyecek.

Süreç Nasıl İşleyecek?

SPD koalisyona resmen dahil olmadan önce son aşama olarak, üzerinde uzlaşılan koalisyon sözleşmesini üyelerinin oyuna sunacak. Oylamanın 10 gün içerisinde yapılması planlanıyor. Ancak Paskalya tatilinin araya girmesi halinde bu süre uzayabilir.

CDU ise düzenlenecek dar kapsamlı parti kurultayında sözleşmeyi üyelerinin onayına sunacak. CDU'nun küçük kurultayının 28 Nisan'da yapılması planlanıyor.

(MFM-Redaksiyon: Mesut Hastürk)