200 Çocukla Beraber El Ele Ölümü Seçtiler
27.01.2025
Bugün Nasyonal sosyalizm kurbanlarını anma günü. Bugün Auschwitz-Birkenau Anıtı’nda, Nazi ölüm kampında son hayatta kalanların Sovyet Kızıl Ordusu tarafından kurtarılışının 80. Yıldönümü. Burası öyle bir kamp ki, ölüm fabrikası olarak biliniyor. En az 1 milyon 100 bin insan burada “Büyük Alman İmparatorluğu” adına Naziler tarafından katledildi. Sadece burada değil Treblinka ölüm kampında da büyük katliam oldu. Bu haberdeki hikayemiz de o kamptan…
200 Yetimin Eğitimini Üstlendiler
Janusz Korczak ve Stefania Wilczyńska’nın trajik hayat hikayesi, insanlık tarihinin en karanlık dönemlerinden birinde, Holokost’un gölgesinde şekillendi. Bu iki kahraman, II. Dünya Savaşı sırasında Varşova Gettosu’nda çocuklar için bir sığınak olan yetimhaneyi yönettiler. Nazi rejiminin amansız baskıları altında, yaklaşık 200 Yahudi çocuğa sevgi, bakım ve eğitim sağlamayı başardılar.
Çocuklarla Ölmeyi Seçtiler
1942 yılının sıcak bir yaz gününde, Varşova Gettosu’ndaki yetimhane boşaltıldı. Nazi askerleri, Korczak, Wilczyńska ve yetimhane çocuklarını Treblinka ölüm kampına gönderdi. Korczak’a özgürlüğü karşılığında yetimhaneyi terk etmesi teklif edildi, ancak o bu teklifi reddetti. Çocuklarla birlikte trene bindi ve son ana kadar onların yanında kalmayı seçti. Tanıklar, Korczak’ın gaz odasına doğru yürürken bile çocukları sakinleştirdiğini, korkularını yatıştırmaya çalıştığını anlatır. Wilczyńska da aynı cesaret ve bağlılıkla çocukların yanında kalarak, onların kaderini paylaştı. Polonyalı aktivist(Irena Sendlerowa onun hakkında şunu söylemişti:
““Dimdik yürüyordu, yüzünde adeta bir maske gibi donuk bir ifade vardı, görünüşte sakindi. Bu trajik yürüyüşün en önünde yer alıyordu. En küçük çocuğu kucağında taşıyor, diğerinin elini tutuyordu.”
Bu trajik son, onların insanlık onuruna ve çocuklara duydukları derin sevginin bir sembolü olarak tarihe geçti. Ölüm, onların yaşamları boyunca savundukları değerleri yok edemedi; aksine, onların mirası milyonlarca insanın kalbinde ve zihinlerinde yaşamaya devam ediyor.
Janusz Korczak ve Stefania Wilczyńska Mirası
Janusz Korczak ve Stefania Wilczyńska, 20. yüzyılın başlarında Polonya’da çocuk eğitimi ve savunuculuğu alanında öncü figürlerdi. Çocuk hakları üzerine devrim niteliğinde fikirleri ve insancıl pedagoji yaklaşımlarıyla tanındılar. Asıl adı Henryk Goldszmit olan Korczak, çocukların onurunu ve bireyselliğini vurgulayan bir doktor, eğitimci ve yazardı. Modern eğitim reformlarının temellerini atan Korczak, çocukları her zaman bir birey olarak değerlendirdi. Wilczyńska ise, Korczak’ın hayat boyu iş birliği yaptığı özverili bir eğitimciydi. O da çocukların refahını artırmaya adanmıştı ve yetişkin-çocuk ilişkilerinde karşılıklı saygı ve anlayışı savunuyordu. Birlikte yetimhaneler kurdular ve çocukların seslerini ve deneyimlerini ön plana çıkaran yenilikçi eğitim uygulamalarını hayata geçirdiler.
Demokratik Eğitimi Savundular
Korczak’ın edebi eserleri, özellikle Kral Maciuş Birinci (King Matt the First), onun eğitim felsefesinin güçlü bir yansımasıdır. Bu eser, çocukların toplumsal ajanslarını tanıyan ve haklarını savunan bir toplum çağrısı yapar. Çiftin çalışmaları, demokratik eğitim ve çocuk hakları için çerçeveler oluşturulmasında temel olmuştur. Geleneksel güç dinamiklerini sorgulayarak çocukları sosyal aktörler olarak tanıma gerekliliğini savunmuşlardır. (Kaynaklar: Terraxhistory ve zdfheute /Focus / 3seaseurope /arolsen-archives.org - MFM – Redaktion / Mesut Hastürk)