Almanya'da Medya Erdoğan-Merz Buluşmasını Nasıl Gördü? 

taz: Sol eğilimli taz gazetesi, Başbakan Friedrich Merz’in ilk Türkiye ziyaretinde demokrasi ve insan haklarının gündemin dışında kaldığını vurguluyor. Jürgen Gottschlich imzalı yorumda, Merz’in “tamamen Erdoğan’a odaklanmak istediğini” belirterek baskı altındaki muhalefetle görüşmekten kaçındığı, dolayısıyla Merz döneminde Almanya-Türkiye ilişkilerinde insan hakları, demokrasi ve ifade özgürlüğünün artık kesin olarak devre dışı kaldığı belirtiliyortaz.de. Merz’in ziyarette önceliğinin, Türkiye’den Almanya’ya iade edilmesi kararlaştırılan sığınmacıların geri kabulü ve Alman şirketlerinin çıkarları olduğu ifade ediliyortaz.de.

BILD: Almanya’nın bulvar gazetesi BILD, Merz’in Ankara’ya eşi Charlotte Merz ile birlikte gitmesine dikkat çekiyor. Haberde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aileye verdiği önem nedeniyle Merz çiftinin bu ziyarete beraber katılmasının “özel bir jest” olarak planlandığı yazılıyorbild.de. BILD ayrıca Merz’in Erdoğan’la görüşmesinde öncelikle göç konusunu ele alıp, Türkiye’nin Almanya’dan sınır dışı edilecek Türk vatandaşı sığınmacıları daha hızlı geri kabul etmesini sağlamaya çalışacağını aktarıyor. Türkiye’nin halen Almanya’da en fazla sınır dışı edilmesi gereken kişi sayısına sahip ülke olduğunu vurgulayan gazete, Merz’in Erdoğan’ı daha fazla işbirliğine ikna etmek istediğini belirtiyorbild.de.

Stern (analiz): Alman Stern dergisindeki bir analizde, Başbakan Merz’in Ankara ziyareti sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a karşı ihtiyatlı ve yumuşak bir üslup benimsediği ifade ediliyor. Julius Betschka imzalı değerlendirmede, Merz’in Türkiye’yi kilit bir ortak olarak gördüğü ve göç, güvenlik, arabuluculuk gibi konularda Erdoğan’ın vazgeçilmez rolü nedeniyle kamuoyu önünde eleştirel konulara girmekten kaçındığı belirtiliyor. Ziyaret öncesi yayımlanan yorumda, “Merz’in Türkiye ziyaretinde iyi bir yüz takınmak zorunda olduğu, çünkü Erdoğan’ın göç, askeri ve diplomatik aracılık konularında Almanya için merkezi bir ortak olduğu” vurgulanıyorstern.de. Bu nedenle Merz’in, insan hakları ve demokrasi gibi hassas konularda perde arkasında kalmayı tercih ettiği ima ediliyor.

Stern (haber): Stern’ün haberine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başbakan Merz’i Ankara’da askeri törenle karşıladı. İki liderin yaklaşık iki saat süren görüşmelerinde Gazze’deki durum, Ukrayna savaşı, savunma işbirliği, göç ve ekonomi başlıklarının öne çıktığı belirtiliyor. Alman hükümetinin bu ziyaretten beklentisinin, Türkiye’den özellikle geri kabul anlaşmaları konusunda daha fazla adım atması olduğu; buna karşılık Almanya’nın da Ankara’nın savunma alanında istediği işbirliğine yeşil ışık yaktığı kaydediliyor. Nitekim haberde, Almanya’nın Türkiye’nin AB’nin 150 milyar avroluk “SAFE” savunma fonuna katılımına destek sinyali verdiği ve Türkiye’nin de Avrupa’ya mülteci akınını önlemede stratejik ortak olarak görüldüğü aktarılıyorstern.de.

RND (RedaktionsNetzwerk): Almanya’daki birçok gazeteye servis sağlayan RND’nin haberinde, Merz ile Erdoğan’ın görüşmesinde beklentilerin düşük kaldığı ve bazı konularda hayal kırıklığı yaşandığı yorumlanıyor. Eva Quadbeck imzalı Ankara çıkışlı haberde, görüşmeler sonrası düzenlenen basın toplantısında Türkiye’nin AB üyeliği konusunun ayrışma noktası olduğu ifade ediliyor. Erdoğan’ın kapalı toplantıda Türkiye’nin AB’ye tam üyelik beklentisini net şekilde dile getirdiği, Merz’in ise buna karşılık “Türkiye’nin Avrupa yolunu açma” sözü vermekle birlikte Kopenhag Kriterleri’ni hatırlatarak Ankara’nın hukuk devleti ve demokrasi alanındaki gerilemelerini dolaylı şekilde eleştirdiği belirtiliyorrnd.dernd.de. Habere göre Merz’in bu uyarısı sırasında Erdoğan’ın yüzünü asması, ikili arasındaki mesafenin altını çizdirnd.de.

Frankfurter Rundschau: Frankfurter Rundschau gazetesi, Merz’in ziyareti öncesinde Erdoğan’la uzlaşmacı bir tutum izlemeye çalıştığını, ancak basın toplantısında hesapların değiştiğini yazdı. Marcus Giebel imzalı haberde, ortak basın toplantısında Gazze konusunun iki lideri açıkça karşı karşıya getirdiği belirtiliyor. Erdoğan’ın İsrail’i Gazze’de “ateşkes sürerken bile saldırılar düzenlemek ve Gazze’yi aç bırakıp soykırım yapmakla” suçladığı; buna karşılık Merz’in Almanya’nın her koşulda İsrail’in yanında duracağını kararlılıkla ifade ettiği vurgulanıyorfr.defr.de. FR, Erdoğan’ın basın toplantısındaki sert çıkışıyla Merz’in planladığı “yumuşak diplomasi”nin bozulduğunu ve Almanya Başbakanı’nın İsrail’i savunmak zorunda kalarak Erdoğan’la açık bir polemiğe girdiğini aktarıyor.

Tagesspiegel: Tagesspiegel gazetesi, Ankara’daki Merz-Erdoğan görüşmesinin basın toplantısında Gaza konusunda ortamın bir anda buz kestiğini belirtiyor. Daniel Friedrich Sturm imzalı haberde, Erdoğan’ın kameralar önünde Gazze’de yaşananlar için “Völkermord (soykırım)” ifadesini kullanıp Hamas’ın elinde bomba olmadığını savunduğu, hatta İsrail’in 60 binden fazla Filistinliyi öldürdüğünü öne sürerek “Almanya da bunu izliyor” diye çıkıştığı kaydediliyortagesspiegel.de. Buna karşılık Merz’in Almanya’nın daima İsrail’in yanında yer alacağını vurguladığı, Gazze’deki kırılgan ateşkese atıf yaparak Türkiye’nin barış planına katkısından ötürü Erdoğan’a teşekkür ettiğinin altı çiziliyortagesspiegel.de. Tagesspiegel, iki liderin İsrail-Hamas meselesindeki bu anlaşmazlığının ziyarete damga vurduğunu ifade ediyor.

Euronews: Avrupa merkezli Euronews, Merz’in Ankara temaslarını “stratejik ortaklık arayışı” olarak nitelendirirken, İsrail-Gazze konusunda belirgin görüş ayrılıkları yaşandığını bildiriyor. Habere göre Merz, Ankara’da Türk-Alman ilişkilerinin yeni bir başlangıç yapmasını istediğini ve işbirliğinin derinleştirilmesi çağrısı yaptı. Gündemde Gazze, Ukrayna, savunma sanayii ve göç başlıklarının olduğuna değinilirken, basın toplantısında Merz’in İsrail’e net destek vermesi üzerine Erdoğan’ın İsrail’e yeniden “soykırım” suçlamasında bulunduğu belirtiliyorde.euronews.com. Erdoğan’ın, “ateşkese rağmen İsrail’in Gazze’ye saldırıp halkı aç bırakarak itaatkâr kılmaya çalıştığını” iddia ettiğini aktaran Euronews, Merz’in ise Hamas’a silah bıraktırma konusunda Türkiye’den yardım beklediğini dile getirdiğini yazdı.

ZDF: Almanya kamu yayıncısı ZDF’nin haberine göre, Başbakan Merz Ankara’da yaptığı açıklamalarda Türkiye ile yakın işbirliğinin alternatifi olmadığını vurguladı. Karl Hinterleitner’in haberinde, Merz ve Erdoğan’ın görüşmesinde insan hakları gibi konularda görüş ayrılığı bulunsa da, iki ülkenin birbirine ihtiyacı olduğu mesajının öne çıktığı belirtiliyor. Merz, Erdoğan’la ortak basın toplantısında “Türkiye ile derinleştirilmiş bir ortaklıktan başka çıkar yol olmadığını” dile getirerek bu işbirliğinin zorunlu sebepleri olduğunu ifade ettizdfheute.de. Yeni jeopolitik dengelerin oluştuğunu söyleyen Merz, Türkiye’nin NATO üyesi olarak Avrupa’nın güvenliği için vazgeçilmez bir müttefik konumunda olduğunu ve bu nedenle ilişkilerde güvene dayalı yeni bir sayfa açılması gerektiğini belirttizdfheute.dezdfheute.de.

Welt: Alman Welt gazetesi, Ankara ziyaretinde Merz ve Erdoğan’ın kamuoyu önünde uzlaşma mesajları vermeye çalıştığını, ancak İsrail-Gazze meselesinde sert şekilde karşı karşıya geldiklerini yazdı. Habere göre Merz, ortak açıklamalarda Türk-Alman ilişkilerinin önemini ve stratejik ortaklığın geliştirilmesini vurgulayarak “Türkiye ile iyi ve derin bir ortaklıktan başka yol yok” dediwelt.de. Ancak Gazze konusu açılınca görüş ayrılığı belirginleşti: Merz, İsrail’in güvenliği konusunda taviz vermeyeceklerini belirtirken Erdoğan yine İsrail’e “soykırım” suçlaması yönelttiwelt.de. Welt, Erdoğan’ın “İsrail ateşkese rağmen Gazze’yi yine bombalıyor, Gazze’yi açlıkla terbiye etmeye çalışıyor” sözlerine karşılık Merz’in İsrail’in kendini savunma hakkını kullandığını ve Hamas rehine bırakmış olsaydı savaşın biteceğini” söylediğini aktarıyorwelt.dewelt.de. Gazete, buna rağmen Merz’in Türkiye’ye AB ile yakınlaşma ve ekonomik işbirliği konularında destek vaat ettiğini de belirtiyor.

Der Westen: Essen merkezli DerWesten haber portalı, Merz ile Erdoğan’ın basın toplantısında yaşadığı atışmaya dikkat çekerek bunun Merz’in planlarını bozduğunu ifade ediyor. Haberde, “Basın toplantısı Merz’in planladığı gibi gitmedi; Gazze ile ilgili bir soru, Alman Şansölyesi’ni köşeye sıkıştırdı” deniliyornews38.de. Erdoğan’ın açıklamalarıyla Merz’i “rezervinden çıkmaya zorladığı”, yani uzun süre kaçınmaya çalıştığı açık polemiğe çektiği belirtilen haberde, Merz’in bunun üzerine İsrail’e tereddütsüz destek vererek Erdoğan’la söz düellosuna girdiği vurgulanıyor. DerWesten, ziyarette Merz’in mümkün olduğunca gerginlikten kaçınmak istediğini, ancak Erdoğan’ın çıkışlarının savaşı ikili bir anlaşmazlığa dönüştürdüğünü yazdı.

(Derleyen: MFM-Redaksiyon: M. Hastürk)